روابط عمومی هواشناسی استان تهران: مدیر کل دفتر حقوقی و امور بین الملل سازمان هواشناسی با اشاره به اینکه روز جهانی هواشناسی در تقویم کشوری سوم فروردین ماه ثبت شده است که به طور معمول با 23 مارس منطبق می باشد اظهار داشتند: با عنایت به اینکه سال 1395 سال کبیسه می باشد این انطباق به هم خورده و روز چهارم فروردین ماه مطابق با 23 مارس (روز جهانی هواشناسی) می باشد.

ترجمه متن پیام دبیر کل سازمان جهانی هواشناسی به مناسبت روز جهانی هواشناسی:

اقلیم آینده: داغ­تر، خشک­تر، نمناک­تر

    اقلیم جهان در حال تغییر است. این تغییر قرار نیست در آینده اتفاق بیفتد، همین حالا در جریان است. روند تغییر اقلیم در دهه‌های آتی با انتشار بیش از پیش گازهای گلخانه­ای ناشی از فعالیت بشر در جو زمین ادامه خواهد یافت.

    دمای کره زمین در سال­های گذشته افزایش چشم‌گیری داشته است. سالهای 2011 تا 2015 گرمترین سال‌ها بوده و سال 2015 با وقوع پدیده ال‌نینوی بسیار قوی، از آغاز دیدبانی­های پیشرفته اواخر سده 1800 تا به حال، گرمترین سال ثبت شده است.

    افزایش دما تنها بخشی از ماجرا است. تغییر اقلیم روال طبیعی و عادی فصل­ها را نیز به‌ هم ریخته و موجب افزایش فراوانی رخداد پدیده­های حدی آب و هوایی مانند: امواج گرمایی، خشکسالی و بارش­های سنگین شده است. این تغییرات در حال وقوع، در آینده باعث داغ­تر، خشک‌تر و نمناک­تر شدن اقلیم خواهند شد.

    هنوز برای به حداقل رساندن آسیب‌های ناشی از تغییر اقلیم فرصت باقی است. در دسامبر 2015 همه دولت‌ها مفاد معاهده پاریس را برای کاهش سریع انتشار گازهای گلخانه‌ای تصویب کردند. کلیه کشورها در این توافقنامه تاریخی متعهد شدند تا نهایت تلاش خود برای پاسخگویی به مخاطرات آتی ناشی از تغییر اقلیم بر اساس "مسئولیت­های مشترک اما متفاوت" را به کار گیرند. در این تفاهم­نامه پشتیبانی مالی از کشورهای درحال توسعه برای انتقال فنآوری، ظرفیت سازی و آموزش اطلاعات عمومی مورد تاکید قرار گرفته است.

    در همین حال، پیشرفت­های علمی امکان ارائه روز افزون اطلاعات و خدمات اقلیمی سودمند برای انعطاف­پذیری، سازگاري و كاهش مخاطرات تغيير اقليم را فراهم نموده است. سازمان هواشناسی جهانی و شبکه جهانی سازمان­های ملی هواشناسی نقش اساسی در تهیه دیدبانی­های علمی، پژوهش و خدمات اقلیمی عملیاتی که مورد نیاز جامعه برای رویارویی با آینده است را به عهده دارند.

    گازهای گلخانه­ای در جو در سال 2015 به بالاترین میزان خود رسیدند. دی اکسید کربن در فصل بهار نیمکره شمالی از مرز ppm 400 گذشت (قبل از صنعتی شدنppm  280 بوده است) و انتظار می­رود غلظت میانگین جهانی‌ آن برای کل سال 2016 از این هم بالاتر رود.

    دمای هوای جهانی نیز به نقطه عطف خود رسیده است. سال گذشته میانگین دمای هوای سطح زمین کلیه رکورد­های قبلی را شکست و افزایش تقریبی یک درجه سلسیوس نسبت به دوره پیش از صنعتی را به ثبت رساند. این مقدار در حال حاضر کمی بیش از نصف سقفی است که در معاهده پاریس بر سر آن توافق شده است. در این معاهده سقف افزایش دمای میانگین جهانی کمتر از 2 درجه سلسیوس نسبت به دوره پیش از صنعتی تعیین شده و تمامی تلاش­ها بر این استوار است که افزایش دما را تا سطح 5/1 درجه سلسیوس محدود کنند. اگر این موضوع رخ ندهد، انتظار می­رود زندگی در روی این سیاره با مخاطرات جدی رو به رو شود.

    انتشار گازهای گلخانه­ای در گذشته باعث گرمایش بیشتر زمین شده است. زیرا دی اکسید کربن تا چندین قرن در جو زمین باقی می­ماند و اقیانوس­ها نیز بیش از 90 درصد انرژی گرمایی اضافی انباشته شده در سامانه اقلیمی را در خود ذخیره می­کنند. بدین ترتیب دما  و تراز سطح آب دریا­ها رو به افزایش خواهد گذاشت. در حقیقت میزان گرمای موجود در اقیانوس­ها هم اکنون به بالاترین حد خود رسیده است.

    به عنوان بخشی از روند گرمایش جهانی زمین، بسیاری از کشورها مقادیر بی سابقه­ای از بیشینه دمای روز هنگام و کمینه دمای شب هنگام و همچنین امواج گرمایی شدیدتری را گزارش می­کنند. در بخش­هایی از جهان خشکسالی­های شدید دیده می­شود و به طور هم زمان و در یک دوره مشخص، تعداد رخداد بارش­های سنگین افزایش می­یابد.

نمونه­های اندکی از سال  2015 موید این واقعیت  است که:

    امواج گرمایی مناطق بسیاری از جهان را تحت تاثیر قرار داده و بسیاری از بیشینه­ دماهای محلی ثبت شده را تغییر داده­اند. اسپانیا عدد جدیدی را در ماه مه به میزان 2/46 درجه سلسیوس در مناطق والنسیا و لانزاروته تجربه کرد که 6 درجه بیشتر از رکورد قبلی در آن ماه بود. در مصر بیشینه دما در منطقه لاکسور در ماه جولای به 6/47 درجه سلسیوس رسید. آفریقای جنوبی در ماه اکتبر دمای 4/48 درجه سلسیوس را در منطقه وردندال به ثبت رساند.

    خشکسالی­های مداوم چند ساله­ی شمال شرق برزیل و غرب آمریکای شمالی، منجر به آتش سوزی‌های بی سابقه در آلاسکا شد .کاهش شدید بارش در مناطق امریکای مرکزی، کارائیب و آفریقای جنوبی نیز به چشم می­خورد (ال نینو باعث تشدید آن شد). بارش مانسونی جنوب غرب در کشور هند کمتر از حد نرمال بود و خشکسالی در اندونزی به آتش سوزی شدیدی منجر گردید که کشورهای همسایه را نیز تحت تاثیر قرار داد.

    فراوانی رخداد بارش­های سنگین به علت توانایی جو گرم در نگهداری نم بیشتر، افزایش می­یابد. کشور مالاوی شدیدترین وقوع سیلاب را در ژانویه تجربه کرد و براساس آمار‌های ثبت شده ماه مه نمناک­ترین ماه سال برای کشورهای هم­سایه­ی ایالات متحده آمریکا بوده است. تعداد بارندگی­های شدید 24 ساعته که از حد نرمال میانگین ماهانه­شان فراتر می­روند، رو به فزونی گذاشته است. طی پدیده مانسون در پاکستان، یک ایستگاه 540 میلیمتر بارندگی 24 ساعته را به ثبت رساند در حالی که بارش متوسط سالانه پاکستان 336 میلیمتر است. شهر چنای هند 500 میلیمتر باران را در 24 ساعت، طی روزهای اول و دوم دسامبر داشت. سیلی که مشابه آن در یادها وجود ندارد. منطقه کامبریا در انگلستان و ایرلند شمالی با دریافت 4/341 میلیمتر بارش 24 ساعته در 5 دسامبر بالاترین رکورد را به ثبت رساند.

چالشهای پیش رو

    خوشبختانه، در حال حاضر همه دولت‌ها با  اعتقاد به  شواهد علمی تغییر اقلیم، اقدامات فوری در این زمینه را ضروری می­دانند. نیاز به تحقیق و سرمایه گذاری بیشتر در توسعه فنآوری­­های‌ کم کربن، به ویژه در بخش انرژی احساس می‌شود. اما در حال حاضر سیاست­ها، فنآوری­ها و اقدامات بسیاری در دسترسند که برای به کارگیری، بایستی تقویت شوند. در این امر کلیه شهروندان، رهبران جوامع، مراکز کسب و کار، سازمان­های مردم نهاد، دولت­ها و سازمان ملل متحد باید مشارکت داشته باشند.

    دانش همچنان نقش اساسی را در این زمینه بازی می­کند. دیدبانی­های علمی مستمر و پیشرفته سامانه اقلیم، امکان پایش فرآیند کاهش انتشار گازهای گلخانه­ای گرما به دام انداز را فراهم می­کند. پژوهش­های علمی مستمر و یشرفته منجر به درک بهتر تغییر اقلیم، اثرات آن و ارائه راهکارهای سازگاری در سطح ملی و منطقه­ای می­گردد. با استفاده از دانش، می­توان با شناخت راهکارهای عملی کاهش انتشار گازهای گلخانه­ای، جامعه بین المللی را به سوی آینده­ای سبزتر هدایت نمود.

  سازمان جهانی هواشناسی به مشارکت در چنین تلاش­هایی متعهد است. این سازمان حامی و میزبان هیأت بین‌الدولی تغییر اقلیم است که با گزارش­های ارزیابی منظم خود مبانی محکمی را برای سیاست گذاری­ها فراهم می­آورد. سازمان جهانی هواشناسی از حامیان اصلی و میزبان سامانه دیدبانی جهانی اقلیم و برنامه تحقیقات جهانی اقلیم است. شبکه در حال رشد مراکز اقلیم منطقه­ای سازمان جهانی هواشناسی و انجمن­های آینده­نگر اقلیمی ظرفیت سازی در سطح ملی و منطقه­ای را به عهده دارند. سازمان جهانی هواشناسی در نظر دارد با توسعه سامانه یکپارچه پایش گازهای گلخانه­ای تصمیم گیرندگان را از پیشرفت کاهش انتشار گازهای گلخانه­ای مطلع سازد.

    سازمان­های ملی هواشناسی و شرکای آنها در چهارچوب برنامه­های جهانی با سازمان جهانی هواشناسی در راستای ارائه خدمات اقلیمی همکاری می­کنند. خدمات اقلیمی، دانش علمی را به اقدامات عملی برای  انعطاف پذیری، تطابق، سازگاری اقلیمی و توسعه پایدار برگردان می­کند. با ادغام اطلاعات اقلیمی، پیش­بینی­های اقلیمی و دیگر داده­ها و اطلاعات اقتصادی اجتماعی یکپارچه در محصولات سفارشی، ارائه دهندگان خدمات اقلیمی می­توانند تصمیم گیرندگان را در مواجهه با  خطرات و فرصت­های اقلیمی پیش رو توانمند سازند. خدمات اقلیمی در حال حاضر اقدامات بخش­های حساس به اقلیم مانند: کشاورزی، منابع آب، مدیریت بحران، بهداشت عمومی و انرژی را هدایت می‌کنند.

    چون تغییر اقلیم یک چالش‌ اساسی برای بشر ایجاد کرده است، تا سال 2030 در دستور کار اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد قرار گرفته است. با تکیه بر دانش موجود و اراده سیاسی و حمایت مردم، جامعه بین المللی می­تواند در ایجاد  محیط زیستی پایدار با اقتصادی موفق در جهان گام بردارد.